Saturday, August 29, 2015

Kaligiran


Ang

Literaturang Filipino

ay isa sa mga pamamaraan upang mapaunlad ang ating sariling wika. Maraming Pilipino na ang nagsulat at nag-ambag ng mga akdang nagsilbing daan para sa pamumulaklak ng literaturang Filipino. Maraming Pilipino ang nawili sa pagbabasa ng mga ito dahil sa kulturang nakapaloob dito, sa mga aral at sa kadahilanang nagkakaroon sila ng kaalaman ukol sa mga pambansang isyu. Maging ang kabataan ay nagbabasa nito. Nariyan ang mga akdang

Canal de la Reina, Dekada '70

Maganda Pa Ang Daigdig, Pilipinas: Taong 0069

at iba pa. Ngunit ilang dekada na ang nakalilipas matapos ang mga pangyayaring ito. Masakit mang tanggapin ngunit malaki na ang pagbabagong naganap sa kabataan. Mas tinatangkilik na nila ang gawa ng mga banyagang manunulat. Sikat na sikat sa kanila ang mga akdang gaya ng Harry Potter, Twilight, Hunger Games at iba pa. Kung ang isang nobelang Ingles ay nagkakahalaga ng mahigit Php 300.00 hanggang Php1, 000.00, bakit hindi bumibili ang mga kabataan ng nobelang Tagalog na Php 50.00 hanggang Php 350.00 lang naman ang presyo? Sa tinatawag na 21st century learners, mas marami ang nahuhumaling sa pagbabasa ng mga akdang banyaga partikular na ang mga nasa hayskul at kolehiyo dahil sa bagong teknolohiya at impluwensiya ng ibang tao sa kanila. Sa mga merkado (bookstores) at silid-aklatan sa bansa, mapupuna na halos lahat ng librong naroon ay nakalimbag sa wikang Ingles. Ngunit hindi lamang ito ang indikasyon ng isyu ukol sa hindi pagtangkilik sa akdang Filipino. Nagkaroon din ng ilang pagsusuri ukol dito. Sa ilang sarbey na naitala, mas malaki ang porsyento ng kabataang nagbabasa ng mga banyagang akda kaysa sa akdang nakalimbag sa wikang Filipino. Bakit nga ba nawawalan ang kabataan ng interes sa mga akdang Filiino? Ayon sa ilang pananaliksik, ang mga akdang lokal ay hindi nagugustuhang basahin dahil ito raw ay 'baduy' pakinggan at kung minsan pa ay hindi angkop ang mga salitang ginagamit ng may-akda. Aminado rin ang ilang mag-aaral na ang nababasa nilang akdang Filipino ay parte ng kurikulum ng kanilang paaralan. Isa pang dahilan ay ang pagkakaroon ng limitadong bokabularyo sa wikang Filipino. Hindi nila maunawaan ang ilang salitang nakapaloob sa akda kaya naman hindi nila ito ninanais na basahin. Ayon sa panayam ng isang estudyate sa DLSU, maraming estudyante ngayon ang nakikipagsapalaran sa paggamit ng wikang Filipino. Nahihirapan sila sa paggawa ng mga talata sa Filipino na tama ang gramatika. Ayon sa istatistiko, tinatayang nasa 96% ang literacy rate ng Pilipinas. Ngunit nakalulungkot mang isipin, tila ito ay panunuya lamang kung titingnan ang mahinang pagtangkilik ng mga Pilipino sa sariling wika. Kasabay ng pag-angkat natin ng mga akdang banyaga ay ang pagpanaw ng pag-angat ng mga akdang nakalimbag sa sariling wika. At dahil dito, nawala ang pamumulaklak ng akdang Filipino na nagiging mitsa sa pagkakakilanlan nating mga Pilipino.

Friday, August 28, 2015

TANGKILIKIN, BASAHIN, PAGYAMANUN

TANGKILIKIN. BASAHIN. PAGYAMANIN.


Ang mga katagang ito ang siyang kumakatawan kung saan iikot ang adbokasiya ng mga proponents.
Ito ang nagbubuod kung ano ang rasyunal, mithiin at layunin ng adbokasiya. Ipinapakita nito kung ano mga aksyong gustong ipatupad ng adbokasiya.
  1. Tangkilikin
    • Pahalagahan ang yaman ng Inang Bayan. Dapat itaguyod natin ang kung ano ang meron tayo.
    • Tangkilikin ang mga gawa ng manunulat na Pilipino at ipagmalaki ang literaturang sariling atin.
  2. Basahin
    • Mataas ang literacy rate ng Pilipinas. Ibig sabihin, marami ang marunong magbasa.
    • Dapat basahin ang mga akdang nakalimbag sa wikang Filipino. Huwag gawing dahilan na hindi kaaya-aya ang pabalat ng mga aklat na sariling atin.
    • Hindi nasusukat sa pabalat ang kagandahan ng isang akda, bagkus ay makikita ito sa nilalaman nito at sa nais iparating ng may-akda.
  3. Pagyamanin
    • Bawat Pilipino ay may tungkulin na paglikuran ang Inang Bayan. Iangat ang antas ng literatura sa Pilipinas.
    • Ipagmalaki at payabungin ang wikang Filipino at hikayatin ang iba na gawin din ito.
    • Pagtibayin at suportahan ang mga akdang Filipino at huwag itong balewalain lamang.
    • Mahalin ito kagaya ng pagmamahal sa iyong bayan dahil hindi biro ang ginagawa ng mga manunulat na Filipino para itaguyod ang Industriya ng Literatura sa Pilipinas.

Thursday, August 27, 2015

RASYUNAL,MITHIIN, AT MGA LAYUNIN

RASYUNAL,MITHIIN, AT MGA LAYUNIN


Nais naming mga proponents na bigyan ng pansin ang isyu dahil ito ay napapanahon at angkop sa amin. Bilang bahagi ng kabataan, ang isyung ito ay hindi lingid sa aming kaalaman. Sa katunayan, kami ay aminadong parte ng kabataang mas tinatangkilik ang akdang banyaga kaysa akdang Filipino. Ngunit napagtanto naming kailangang bigyan ng halaga ang mga akdang sariling atin. Oras na upang gumawa ng hakbang tungo sa muling pamumulaklak ng literaturang Filipino. Dapat lamang na matuto ang kabataang pahalagahan at tangkilikin ang mga aklat o istoryang Filipino. Nararapat na bigyang-pansin na ang isyung ito upang hindi na lumala pa at hindi na umabot sa puntong wala nang kaalam-alam ang kabataan ukol sa literaturang Filipino.
Inaasahan naming mga proponents na kami ay makatutulong sa pagresolba ng isyung ito sa pamamagitan ng mga naisip naming paraan tulad ng pagkakaroon ng "reading time" at pagsasagawa ng mga book fairs at seminars. Inaasahan din namin na kami ay makapag-aambag sa kaunlaran ng industriya ng literatura sa Pilipinas.
Ang adbokasiyang ito ay may mga sumusunod na layunin:
  1. Muling mapanumbalik ang magandang pagtingin ng kabataan sa mga akdang Filipino
  2. Magkaroon ng karagdagang kaalaman ang kabataan ukol sa kulturang nakapaloob sa mga akdang Filipino
  3. Mapaunlad ang talasalitaan o bokabularyo sa wikang Filipino
  4. Mabatid ng kabataan ang mga pambansang isyu na karaniwang paksa ng mga akdang Filipino
  5. Mapanumbalik ang pamumulaklak ng akdang Filipino
  6. Mabigyang-pansin ang kabataan ng kasalukuyan na may angking kakayahan sa pagsulat ng mga akdang Filipino
  7. Mabigyang-halaga ang mga manunulat na nagtataguyod ng literaturang Filipino

Wednesday, August 26, 2015

PROYEKTO

PROYEKTO


Ang adbokasiya ay naglalayong tulong sa pagresolba ng isyung nabanggit sa pamamagitan ng mga naisip naming paraan tulad ng pagkakaroon ng "reading time" at pagsasagawa ng mga book fairs at seminars.
Naglalayon ito na makapag-ambag sa kaunlaran ng industriya ng literatura sa Pilipinas.
  1. Reading Time
    • Magkakaroon ng oras pagbabasa ang mga estudyante bilang parte ng kanilang pagpasok sa eskwelahan.
      Ang oras na ito ay maaring isang beses lamang sa isang linggo at maaaring magtagal ng isang isa hanggang dalawang oras.
      Syempre, ang mga librong babasahin ay akdang Filipino.
      (Ang ideyang ito ay inspirado ng reading time na nagaganap tuwing Martes ng umaga sa aking paaralan na pinasukan ng elementarya at sekondarya: SNFSS)
  2. Book Fairs
    • Magkakaroon ng mga fairs kung saan pulos mga akdang Filipino ang ipagbebenta upang makilala ng mga mag-aaral o ng ibang mga tao ang hindi pa nasisilayang gawang sariling atin.
  3. Seminars
    • Magkakaroon ng mga seminars kung saan tatalakayin ang kahalagahan ng mga akdang lokal sa ating bansa. Layunin din ng mga seminars na itong imulat ang mga tao, lalo na ang kabataan, ukol sa problemang nabanggit sa adbokasyong ito.

Tuesday, August 25, 2015

BENEPISYO AT INAASAHANG RESULTA

BENEPISYO AT INAASAHANG RESULTA


Sa pagtatapos ng adbokasiya, ang mga sumusunod ay maisasakatuparan:
  1. Pagbabalik ng pagkahilig ng kabataan sa mga akdang Filipino
  2. Pagpapadali ng pag-aaral sa Filipino dahil sa pagkakaroon ng mas malawak na talasalitaan sa wikang ito
  3. Pag-unlad ng ekonomiya ng bansa dahil sa pagdami ng tumatangkilik sa mga aklat ng manunulat na Pilipino

Monday, August 24, 2015

KARAGDAGANG IMPORMASYON

KARAGDAGANG IMPORMASYON


Hindi lingid sa ating kaalaman na ang isyung ito ay laganap na sa ating bansa, lalong lalo na sa kabataan.
Marami na rin ang nagpatunay nito sa pamamagitan ng pagsasagawa ng mga interbyu, pananaliksik, sarbey at iba pa.
Sa bahaging ito ay ilalahad ang mga pananaliksik na naging gabay ng pangkat sa pagsasagawa ng adbokasiyang ito.


Pagtangkilik sa mga Akdang Lokal at Banyaga ng mga Kabataan tungo as Makabagong Panahon: Isang Pag-aaral at Pagusuri

Maraming Pilipino ang palabasa. Naging parte na ng ating buhay ang magbasa at magsulat.
Ito ay napatunayan na ng mga pananaliksik na ginawa pa noon. Sinabi sa mga pananaliksik na iyon na ang Pilipinas ay mayroong 95% na literacy rate.
Ito ay marahil dulot ng magandang pagtuturo na ginagawa pa lamang ng mga magulang mula pagkabata hanggang sa maayos na pagtuturo ng mga guro sa eskwelahan.
Tayo ay nagbabasa ng mga pahayagan at mga magasin, pati mga intelektwal na artikulo, hanggang sa mga babasahing pampaaliw lamang.
Ngunit karamihan sa mga librong nabibili as merkado ay mga akdang banyaga. Ang mga banyagang akda ay mas nakapupukaw ng atensyon kung ikukumpara sa mga lokal na akda.
Ang pananaliksik na ito ay isinagawa upang malaman ang interes ng makabagong henerasyon sa pagbasa ng mga akdang lokal at banyaga.
Narito ang naging resulta ng pananaliksik:
Base sa mga sarbey at palatanungang hinanda ng mga mananaliksik, nalaman nila na sampu (10) sa labinlimang (15) estudyante kanilang nakapanayam na mas pinipili nila ang akdang banyaga kaysa sa akdang lokal.
Napag-alaman din sa sarbey na ito na ang sumusunod ay ang mga akdang lokal at banyaga na karaniwang binabasa ng mga estudyante.
  1. Akdang Lokal
    • Mga Kwento ni Lola Basyang
    • Mabangis na Lungsod
    • Mga Alamat
    • Talambuhay ni Rizal
  2. Akdang Banyaga
    • Harry Potter
    • Twilight Saga
    • 50 Shades of Grey
    • Diary of a Wimpy Kid
    • Divergent
    • The Fault In Our Stars
    • The Hunger Games
    • The Notebook
Ayon sa talatanungan at panayam na isinagawa ng mga mananaliksik, natuklasang ang makabagong panahon ay mas tinatangkilik ang mga akdang banyaga kaysa akdang lokal.
Hindi lamang sa dahilang namulat ang henerasyong ito sa makabagong panahon kundi dahil na rin sa ang kabataan ngayon ay nasanay na sa paggamit at pag-intindi ng wikang Ingles.
Mas mabilis unawain ang akdang banyaga kaysa akdang lokal na gumagamit ng malalalim na salita na kaunti na lang ang nakaiintindi o kaya ay hindi na kilala dahil sa kalumaan ng salita.
Gayunpaman, huwag nating baliwalain ang mga akdang lokal dahil ito ay parte na ng ating pagka-Pilipino.
Ayon sa pagsusuri nina: Angeles, Keith Andrea F., Bustinera, Kimberly D., Demdam, Sean, Lorena, Selah Grace G., Manongsong, Mary Margarette V., Obispo, Kaithlyn M., Sosa Mary Jamie M., at Tan, Jellaine M.

Para sa karagdagang impormasyon, tingnan ang link na ito:
Pagtatangkilik Sa Mga Akdang Lokal at Banyaga ng Kabataan


Ano nga ba ang mas tinatangkilik na nobela ng mga mag-aaral ng Academia De San Lorenzo: Filipino o Ingles?

Sa ginawang sarbey ng mananaliksik, kumuha siya ng dalawampu’t dalawang estudyante sa buong seksyon A ng hayskul at tatlong estudyante naman ng kursong edukasyon sa parehong paaralan.
Sa kabuuan, dalawampu’t limang estudyante sa nasabing paaralan ang ginawang basehan ng mananaliksik upang malaman kung tama ba o mali ang hypothesis nito.
Mula sa dalawampu’t limang mag-aaral, labing isa sa mga ito ang tumatangkilik sa nobelang Ingles, walo naman ang nahuhumaling sa mga nobelang gawa ng mga Pilipino at ang natitira namang anim na estudyante ay hindi nagbabasa ng nobela sapagkat mas gusto pa nilang magbasa ng mga komiks, bibliya at mga aklat na pang edukasyonal.
Iba’t iba ang opinyon ng mga estudyante sa nasabing paaralan. Ayon sa iba,mas nakakahumaling at mas masayang pampalipas oras ang mga nobelang Ingles dahil iba-iba ang istorya nito hindi kagaya sa Nobelang Filipino.
Nakukuha rin ang mga atensyon nila sa ‘’Cover’’ ng mga Nobelang Banyaga dahil ito ay kakaiba sa nobelang Filipino at mapapaisip ang isang mambabasa kung bakit iyon ang naging ‘’cover’’ nito.
May mga nagsasabing ‘’boring’’ ang pagbasa ng Tagalog na nobela dahil pare-pareho lamang daw ang istorya ng mga ito.
May iba namang nabubulol sa mga salita sa Filipino at nahihirapan itong bigkasin. Dahil ito sa nasanay na ang mga kabataan sa paggamit ng wikang Ingles hindi lamang sa paaralan, kundi sa pang araw-araw na gawain.
Sa nagawang pananaliksik na ito, masasabing nobelang Ingles ang mas umangat sa nobelang Filipino.
Sa sarbey na naitala, maraming mag-aaral ng Academia de San Lorenzo ang ayaw sa pagbasa ng wikang Filipino dahil ito raw ay ‘’Baduy’’ pakinggan at kung minsan pa’y hindi angkop sa mga bata ang mga salitang ginagamit ng may akda.
Kaya ganito na lamang ang alarma ng mga tumatangkilik sa wikang Filipino. Suportahan ang nobelang Filipino at huwag itong balewalain lamang. Dahil ang wikang Filipino ang sumisimbolo sa ating pagiging Pilipino.
Mahalin ito kagaya ng pagmamahal sa iyong bayan dahil hindi biro ang ginagawa ng mga Pilipinong awtor para itaguyod ang industriya ng literatura sa Pilipinas.

Para sa karagdagang impormasyon, i-click ang link na ito: Haniababyanya

Sunday, August 23, 2015

SARBEY

SARBEY


Bilang bahagi ng adbokasiya, nagsagawa rin ang mga mananaliksik ng isang sarbey upang suportahan ang mga nabanggit na pananaliksik. Pumili kami ng 20 respondents at narito ang mga nakalap na impormasyon.

TANONG: Ano ang mas nais mong basahin, akdang lokal o akdang banyaga? Bakit?

  • Akdang banyaga po. Mas nakasanayan ko na po kasi ito pati po mas malawak po ang saklaw nito. Mas magaganda din po ang mga akdang banyaga, para po sakin.
  • Akdang banyaga. Mas maganda. Hahaha. Mas may feels.
  • Akdang lokal sapagkat kung ibabatay sa konteksto higit itong madaling unawain kung ikukumpara sa mga akdang banyaga. Ang mga akdang lokal din ay nagpapakita ng mga pangyayari kung saan pwedeng makaugnay ang mga mambabasa. Hal. May Batang Filipino na nagbabasa ng libro tungkol sa Kultura ng Pilipinas - higit niyang naunwaan ang akda sapagkat tumatalakay din ito sa mga pangyayari sa kanyang buhay bilang Pilipino.
  • Honestly, Akdang banyaga sakin. Swear. Yeah, hindi ako makaFilipino masyado e. Kase ang mga akdang pang banyaga, maraming features na hindi lang katulad ng sa atin na most of all ay romantic novels etc. lang.
  • Depende sa topic
  • Akdang banyaga kasi mas locally available. HAHAHAHA
  • Akdang banyaga. Dahil mas nakakatulong ito upang mapaunlad ang aking bokabularyo sa akdang ingles at napapalawak nito ang aking kaalaman tungkol sa ibang bansa
  • Banyaga. Kasi masyadong complex at mabusisi ang lokal. Eh ang banyaga simple lang at naiintindihan basta alam mo yung wika. Haha.
  • Akdang lokal po. Kasi po sa akdang lokal nadadagdagan ang aking kaalaman ukol sa mga sinaunang pamumuhay at mas naliliwanagan po ako sa mga isyu o mga pangyayri sa bansa noon at sa kasalukuyan at mas nageenjoy po akong magbasa ng akdang lokal kaysa sa akdang banyaga
  • Lokal. Kasi yung mga akdang yun ay may kinalaman sa ating kultura. Sa pamamagitan ng mga akdang lokal, unti-unting narereveal ang ating kultura.
  • Akdang banyaga. Haha. Pffft. Kasi mas maiimprove yung vocabulary ko sa English tsaka para na rin ma-observe ko yung proper writing style at formal type ng English specially scholarly analysis.
  • Akdang banyaga. Mas maganda kasi ang banyaga. Iba ang plot. Sa local, malalaman mo na kagad ang mangyayari
  • Para sa akin ang mas gusto kong basahin ay akdang banyaga, nakakapukaw ng interes. Maganda yung mga akda nila, madami matututunan hindi lang yun. Lumalawak yung imahinasyon ko sa pagbabasa at maganda ung story. Kasi mas makakarelate ako sa pangyayari. Tsaka magaganda yung nilalaman.
  • Banyaga. Kasi one way yun na maging wide vocabulary ko para competent ako using english language. Tsaka as a millenial, mas interested ako sa topics at genre ng banyaga. Tsaka mas maganda ang writing ng foreign authors.
  • Akdang lokal. Sa kadahilanang mas naiintindihan ang daloy ng kwento at nakapagpapaunlad pa ng kaalaman ko sa mga di pangkaraniwang salitang Filipino.
  • Lokal. Sapagkat para sa akin, mas nadarama ko ang gustong ipahiwatig ng may akda kapag ang wikang nasa konteksto ay nasa wikang Filipino.
  • Para po sakin, akdang banyaga po. Medyo awkward po pero mas nakakaintindi po ako ng english kaysa sa malalim na tagalog.
  • Depende sa story or content
  • Mas pipiliin kong basahin ang akdang banyaga. Kasi sa panahon ngayon, malaking bagay ang paggamit ng banyagang lenggwahe mapa sulat man o sa pananalita lalo na sa mga magtatrabaho at sa mga estudyante. So sa pamamagitan ng madalas na pagbabasa ng mga akdang banyaga, mas maieexpose at mas masasanay o mahahasa ko yung sarili ko sa ganung pamamaraan ng pagsulat o pananalita na sa panahon ngayon ay isang malaking bagay na tinitignan sa mga propesyunal.
  • Akdang banyaga. Kasi mas interesting and mas malawak ung scope.

  • Ayon sa resulta ng sarbey, 13 nagsabing mas nais nilang basahin ang banyagang akda, 5 ang pumili sa lokal na akda at 2 ang nagsabing depende ito sa nilalaman ng akda. Pinapatunayan lamang nito na mas nahuhumaling nga ang kabataan ngayon sa pagbabasa ng akdang banyaga kaysa lokal na akda.

Monday, August 17, 2015

Mga Gumawa

Kimberly D. Pestijo


Rina Mariz R. Flores


Arvin Louis M. Organo